QUÁN TRIỆT QUAN ĐIỂM ĐẠI HỘI ĐẢNG
TOÀN QUỐC LẦN THỨ XII
VỀ ĐỔI MỚI CĂN BẢN, TOÀN DIỆN GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO
TRONG GIẢNG DẠY CÁC MÔN LÝ LUẬN MÁC–LÊ
NIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Ở TRƯỜNG SĨ QUAN CHÍNH TRỊ HIỆN NAY
Minh Nhân
Đại hội đại
biểu Toàn quốc lần thứ XII Đảng cộng sản Việt Nam xác định: “Giáo dục là quốc
sách hàng đầu. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang
bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; học đi
đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn. Phát triển giáo dục và đào tạo phải
gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với
tiến bộ khoa học - công nghệ, yêu cầu phát triển nguồn nhân lực và thị trường
lao động”[1].
Để thực hiện
mục tiêu đó, Đại hội chỉ rõ phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố
cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng
lực của người học. Đổi mới chương trình, nội dung giáo dục theo hướng tinh
giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi, trình độ và ngành nghề. Đa
dạng hóa nội dung, tài liệu học tập, đáp ứng yêu cầu của các bậc học, các
chương trình giáo dục, đào tạo và nhu cầu học tập suốt đời của mọi người. Tiếp
tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học, hình thức và phương pháp thi, kiểm
tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan.
Quán triệt quan điểm của Đảng vào thực tiễn Nhà trường, có thể nhận thấy:
Thời gian vừa qua, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường đã lãnh đạo, chỉ đạo Phòng
Đào tạo phối hợp với các khoa giáo viên tích cực rà soát nội dung, chương
trình, xây dựng, chỉnh sửa, bổ sung, hoàn chỉnh kế hoạch đề bài, đổi mới phương
pháp dạy – học cho các đối tượng theo hướng “lý luận gắn liền với thực tiễn”,
“học đi đôi với hành”, giảm thời gian lên lớp lý thuyết, tăng thời gian thực
hành; trú trọng các hoạt động sau bài giảng, ngoại khóa bồi dưỡng năng lực và
kỹ năng cho học viên… Riêng đối với các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ
Chí Minh đã được nhà trường quan tâm đặc biệt, bảo đảm cho học viên tốt nghiệp
ra trường “Có kiến thức cơ bản, sâu sắc,
toàn diện về chủ nghĩa Mác, Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh”[2],
trên cơ sở đó “Kiên định chủ nghĩa Mác -
Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; nhạy bén về chính
trị, có tinh thần cảnh giác cách mạng, tích cực tham gia tuyên truyền và đấu
tranh trên mặt trận chính trị, tư tưởng, văn hóa, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã
hội chủ nghĩa”[3], góp phần hoàn
thành mục tiêu và nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo của nhà trường.
Tuy nhiên, giảng dạy các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ chí Minh ở
Nhà trường thời gian vừa qua cũng bộc lộ một số hạn chế, bất cập đó là: Việc
giảng dạy còn nặng về lý luận; phương pháp giảng dạy chậm đổi mới, chủ yếu
thuyết giảng; có bài giảng chưa kịp thời cập nhật thông tin mới, quan điểm mới
bổ sung, phát triển của Đảng; chưa kết hợp chặt chẽ và có hiệu quả giữa giảng
dạy chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh với bồi dưỡng năng lực tư duy;
kỹ năng lập luận, thuyết trình, đấu tranh phản bác các tư tưởng, quan điểm sai
trái, phản động cho học viên.
Với vai trò là trung tâm giáo dục, đào
tạo và nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn của Quân đội và quốc gia, chuyên
ngành đào tạo về Xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước và một số môn lý luận, nâng cao chất lượng giảng dạy các môn
lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh là yêu cầu tất yếu, nội dung đặc
biệt quan trọng để khẳng định uy tín, chất lượng giáo dục, đào tạo và thương
hiệu của Nhà trường. Trong giai đoạn hiện nay, quán triệt quan điểm đổi mới
giáo dục, đào tạo, để nâng cao chất lượng giảng dạy các môn lý luận Mác – Lê
nin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, trước mắt
cần thực hiện tốt một số nội dung cơ bản sau đây.
Một là, tiếp tục rà soát, bổ sung,
hoàn thiện nội dung, chương trình đào tạo phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đào tạo
của Nhà trường.
Trước hết phải quán triệt “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ
chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất
người học”[4]
trong quan điểm về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục, đào tạo của Đảng. Việc
rà soát, bổ sung hoàn thiện chương trình đào tạo các môn lý luận Mác – Lê nin,
tư tưởng Hồ chí Minh ở Nhà trường phải hướng tới hình thành lập trường cách
mạng kiên quyết, thế giới quan khoa học và phương pháp tư duy biện chứng duy
vật, phương pháp, tác phong làm việc khoa học và năng lực tham gia tuyên
truyền, đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa của người cán bộ chính trị
trong quân đội cho học viên.
Phòng Đào tạo cần phối hợp với các khoa tiếp tục rà soát, bổ
sung, hoàn thiện chương trình đào tạo, Kế hoạch đề bài các môn lý luận Mác – Lê
nin, tư tưởng Hồ Chí Minh của các đối tượng. Việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện
chương trình phải hướng tới đảm bảo trang bị cho học viên kiến thức cơ bản, sâu sắc, toàn diện
về chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Kết hợp giữa rà soát, hoàn
chỉnh chương trình khung, kế hoạch đề bài với từng chủ đề, nội dung cụ thể;
giữa lược bỏ những nội dung lạc hậu, không còn phù hợp với bổ sung, cập nhật
kiến thức mới. Quán triệt Kết luận số 94-KL/TW ngày 28/3/2014 của Ban Bí thư “về việc tiếp tục đổi mới việc học tập lý
luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân” nhất là chủ trương “học sinh đại học
chuyên ngành lý luận chính trị, học viên trường chính trị, đoàn thể và lực
lượng vũ trang cần học tập các môn lý luận chính trị sâu rộng, đầy đủ hơn”[5] và yêu cầu: “Các vấn
đề đến nay không còn phù hợp thì không đưa vào nội dung học tập”[6].
Trên cơ sở đó, rà soát, nghiên cứu, điều chỉnh nội dung học tập của từng môn
học, từng chủ đề, từng phần, từng mục cho phù hợp. Phải kiên quyết khắc phục tư
tưởng giáo điều, thụ động, “an toàn”, không dám đi tiên phong, sợ chịu trách
nhiệm trong rà soát, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chương trình trong cán bộ,
giảng viên.
Hai là, tiếp tục đẩy mạnh
đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Nghị quyết số 29 - NQ/TW ngày 04 tháng
11 năm 2013 Hội nghị lần thứ 8, Ban chấp hành Trung ương (khóa XI) “Về đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội
nhập quốc tế” đã chỉ rõ “Đổi mới mạnh mẽ
phương pháp dạy theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học”[7].
Đối với các môn lý luận chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh là những
môn học đặc thù với tính khái quát, đòi hỏi tư duy trừu tượng cao. Từ đó đặt ra yêu cầu với đội ngũ giảng viên trong quá trình dạy học phải giảm
dần độc thoại, diễn giảng, tăng cường và tiến tới áp dụng phổ biến phương pháp
nêu vấn đề, trao đổi, đối thoại, hướng dẫn người học tự đọc tài liệu, tự tìm
kiếm, cập nhật thông tin, kiến thức mới; tăng cường sử dụng các kỹ thuật tiên
tiến, hiện đại phù hợp với thực tế vào trong giảng dạy như: đèn chiếu, máy
tính, biểu mẫu, thống kê... để chứng minh, làm rõ vấn đề. Trong từng bài
giảng phải quán triệt và thực hiện tốt phương châm “lý luận gắn liền với thực tiễn”, “học đi đôi với hành”, thường
xuyên cập nhật thông tin, kiến thức mới. Bài giảng phải có tính định hướng cao,
tập trung dạy cách học, cách nghĩ; triệt để khắc phục lối “thuyết giảng”,
truyền thụ áp đặt một chiều, thiếu tính thuyết phục. Đối với học viên phải nêu
cao tính chủ động, sáng tạo trong nghiên cứu tài liệu, thường xuyên tự cập nhật
kiến thức mới, thông tin thực tiễn; tăng cường trao
đổi thảo luận, tranh luận để hiểu rõ vấn đề, làm giàu tri thức, tự rèn
luyện kỹ năng, phát triển năng lực tư duy, khắc phục triệt để cách học tập theo
dạng ghi nhớ máy móc, thụ động, chỉ biết lĩnh hội và học thuộc những kiến thức
mà giáo viên lên lớp và những kiến thức có trong giáo trình mà không gắn kết
việc học tập với tham gia giải quyết các vấn đề nảy sinh từ thực tiễn, với tham
gia đấu tranh trên mặt trận chính trị tư tưởng, lý luận.
Ba là, Đẩy mạnh và nâng cao hiệu
quả công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy các
môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh ở Nhà trường.
Nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn là đòi hỏi khách quan, biện pháp
quan trọng để khẳng định và tăng cường sức sống chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư
tưởng Hồ Chí Minh. Đối với Nhà trường, nghiên cứu lý luận, tổng kết việc thực
hiện nghiệm vụ giảng dạy các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh là
cơ sở, điều kiện để tiến hành rà soát, bổ sung, hoàn chỉnh nội dung chương
trình; đổi mới phương pháp dạy, học; đồng thời bảo đảm cho hoạt động giảng dạy
có tính hiện đại, cập nhật thông tin, kiến thức mới, gắn sát với tình hình thực
tiễn, có tính thuyết phục cao.
Đảng ủy, Ban Giám hiệu, Nhà trường cần lãnh đạo, chỉ đạo gắn kết hoạt
động nghiên cứu khoa học với giảng dạy. Đối với các khoa và đội ngũ giảng viên
các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh hoạt động nghiên cứu khoa
học ở Nhà trường trước hết phải tập trung hướng vào góp phần “Khẳng định và cụ thể
hóa những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
các giá trị bền vững phù hợp với thực tiễn của Việt Nam; chỉ rõ vấn đề cần bổ
sung, phát triển. Tiếp tục nghiên cứu có hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, làm rõ
sự bổ sung, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin của Hồ Chí Minh. Tập
trung đi sâu nghiên cứu những giá trị văn hóa truyền thống, những bài học kinh
nghiệm lịch sử xây dựng và bảo vệ đất nước của dân tộc Việt Nam
Thường xuyên tổ chức sơ, tổng kết thực
hiện nhiệm vụ giảng dạy các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Thông qua tổng kết phải làm rõ những
bất cập trong nội dung chương trình đào tạo cho từng đối tượng, đề xuất những
nội dung cần bổ sung, chỉnh sửa, phát triển hay lược bỏ; phổ biến những nội
dung, kiến thức, quan điểm mới; trao đổi về đổi mới phương pháp, hình thức dạy
học, những cách làm hay, những kinh nghiệm quý của đội ngũ giảng viên trong
giảng dạy các môn lý luận chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Bốn
là, đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá kết quả người học với các môn lý luận Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Đối với hình thức thi, phải
thống nhất nhận thức rằng: giảng dạy chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh là nhằm trang bị, hình thành ở học viên lập trường kiên quyết cách mạng,
thế giới quan, phương pháp luận khoa học; là học để “ứng xử với người, với việc và với chính bản thân”. Vì vậy, thi,
kiểm tra cũng phải có hình thức phù hợp hướng tới kiểm tra đánh giá được lập
trường, thế giới quan, phương pháp học tập, nghiên cứu và làm việc của học
viên. Từng
bước nghiên cứu, học tập kinh nghiệm để có hình thức kiểm tra năng lực vận dụng
tổng hợp kiến thức các môn học của học viên, nhất là trong kỳ thi tốt nghiệp.
Về nội dung, yêu cầu của câu hỏi
thi. Cần quan tâm đầu tư nghiên cứu thiết kế các câu hỏi bảo đảm vừa kiểm
tra kiến thức, vừa kiểm tra được năng lực tuyên truyền, tham gia đấu tranh bảo
vệ chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh của học viên. Bên cạnh những
câu hỏi tái hiện kiến thức về những nguyên lý, những nội dung cơ bản của chủ
nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần xây dựng các câu hỏi thi, kiểm tra
theo hướng “mở”, câu hỏi “tình huống” đòi hỏi học viên phải vận dụng tổng hợp
kiến thức, kỹ năng của các môn học khác hay các số liệu, tư liệu, sự kiện từ
thực tiễn cuộc sống để chứng minh, luận giải làm rõ vấn đề, đấu tranh vạch
trần, phản bác các quan điểm sai trái, phản động một cách thuyết phục, bảo vệ
chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Về
đáp án chấm thi, phải được xây
dựng theo hướng “mở” để đánh giá năng lực toàn diện của học viên. Ngoài điểm số
dành cho nội dung “cứng” theo yêu cầu của chủ đề bài giảng, phải có tỷ trọng
điểm số thích hợp cho việc cập nhật thông tin mới, kiến thức mới, số liệu, tư
liệu thực tế. Cũng cần thiết phải xác định cơ cấu, tỷ trọng điểm số cho cách
lập luận, giải quyết vấn đề; sử dụng thông tin, số liệu, dẫn chứng để lập luận,
chứng minh hay bác bỏ nội dung vấn đề.
Đổi mới, nâng cao chất lượng giảng dạy các môn lý luận Mác – Lê nin, tư
tưởng Hồ Chí Minh là đòi hỏi khách quan, một nội dung, giải pháp quan trong
trong nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, góp phần khẳng định vị trí, uy tín
của Nhà trường trong hệ thống giáo dục quốc dân. Quá trình tổ chức thực hiện
phải bám sát các quan điểm của Đảng về công tác tư tưởng lý luận và về đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo để xác định nội dung, hình thức, bước đi
phù hợp và các giải pháp thiết thực, hiệu quả./.
[1] Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn
phòng trung ương Đảng, Hà Nội, 2016
[4] Văn
kiện Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Khóa XI, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà
Nội 2013, tr 120.
[5],6
Kết luận số 94-KL/TW ngày 28/3/2014 của Ban Bí thư “về việc tiếp tục đổi mới việc học tập lý luận chính trị trong hệ thống
giáo dục quốc dân”
[8],9 Nghị quyết Số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về công tác lý luận và định hướng nghiên
cứu đến năm 2030”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét