QUÊ TÔI VIẾNG BÁC

                                                                                               
Nguyễn Đức Rinh (Bài đăng trên Báo QĐND ngày 02 tháng 9 năm 2009)
 Trong một lần tìm kiếm tài liệu phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu, tình cờ chúng tôi tìm được một số bài văn tế Chủ tịch Hồ Chí Minh được viết theo lối văn cổ. Mặc dù lưu giữ cẩn thận nhưng do thời gian tương đối dài nên các bài viết nét chữ đã nhòe mờ, màu giấy đã ố vàng. Gia đình chúng tôi vẫn giữ gìn, nâng niu những bài văn tế ấy, coi đó như một tài liệu quý vì chúng tôi cảm nhận được rất rõ tấm lòng biết ơn và tình cảm sâu đậm, chân thành của những người viết dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh. Qua tìm hiểu, chúng tôi được lớp cha, chú kể cho nghe xuất xứ của các bài văn tế này. Khi nghe tin Bác Hồ mất (năm 1969), nhân dân quê tôi - xã Trực Nội, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, tất thảy già, trẻ, trai, gái... hết sức xúc động, nghẹn ngào thương nhớ Bác. Mặc dù rất muốn nhưng do điều kiện khi đó không thể về Thủ đô Hà Nội để trực tiếp viếng Bác, chính quyền xã và nhân dân ở các thôn, xóm đã tổ chức lập bàn thờ để mọi người cùng viếng Người. Trong lễ viếng, ngoài việc ôn lại thân thế, cuộc đời, sự nghiệp và đọc lời Di chúc của Bác; theo phong tục quê chúng tôi, một người cao tuổi, có uy tín trong thôn, được bà con tiến cử đọc những bài “điếu văn” bày tỏ tình cảm của mọi người với người đã khuất. Ở quê tôi rất nhiều người đã viết văn tế Hồ Chủ tịch và nhờ cụ Nguyễn Đức Nhuận, ở xóm 2, xã Trực Nội, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định sửa chữa bởi ông Nhuận là người “hay chữ”. Nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày Bác Hồ đi xa, với tấm lòng kính yêu Bác của người con đất Việt, tình cảm tri ân công lao trời biển của Bác, chúng tôi muốn giới thiệu một trong những bài văn tế đó như một minh chứng về tình cảm sâu nặng mà nhân dân ta, dân tộc ta đã dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại: Văn tế Hồ Chí Minh:
"Than ôi!
Biển rộng trời cao, khí linh sảng đúc chung hồn tuấn kiệt
Trời sầu đất thảm, lệnh trầm kha đón rước bậc anh linh
Nghe tin sét đánh
Xúc động tâm tình!
Hỏi bậc vĩ nhân có là bao đấng?
Trách thay tạo hóa thật quá vô tình!
Nhớ cụ xưa!
 Quê nhà Nghệ Tĩnh, dòng dõi thư sinh, tính tình lão thực, đạo đức điển hình, tác phong giản dị, chí khí kiên trinh.
Chán ghét cuộc đời nô lệ, xót thương dân chúng điêu linh, lòng những mến yêu Tổ quốc, thân đành rời bỏ gia đình.
Chân trời lận đận, mặt biển lênh đênh
Khi phụ bếp, lúc bồi tàu, chẳng ngại cuộc đời bỉ thử,
Khi viết văn, khi làm báo, cố theo đòi chí khí binh sinh.
Chỉ nghĩ đến nước, chẳng nghĩ đến mình
Khi Hương Cảng, khi Ba-lê ra vào ẩn bóng
Khi Luân đôn, khi Băng-cốc đi lại tàng hình.
Hiểu biết tiếng Nga, tiếng Đức, làu thông chữ Hán, chữ Anh
Dãi tuyết dầm sương bao phen chìm nổi, nằm gai nếm mật mấy độ điêu linh.
Đầy đọa ngục tù nhịn ăn khát uống, xông pha bom đạn vào tử ra sinh
Đuổi hết phường thực dân, đế quốc, trí đã quyết vạch cùng đất trắng
Lập nên nước dân chủ cộng hòa, dạ xin thề chỉ với trời xanh!
Cụ là Nguyễn Ái Quốc!
Cụ là Hồ Chí Minh!
Cụ là ngôi vĩ đại anh minh!
Trong chín năm kháng chiến trường kỳ, nào chiến lược, nào binh cơ tỏ mặt anh hùng hào kiệt,
Ngoài mười năm hòa bình lập lại, này đấu tranh, này kiến thiết ra tay lãnh đạo tài tình.
Các nước xã hội chủ nghĩa anh em mặt mừng tay bắt!
Lũ giặc Hoa Kỳ xâm lược phách lạc hồn kinh!
Già, trẻ toàn dân kính mến như hàng cha mẹ
Bè bạn các nước suy tôn như bậc đàn anh.
Cũng tưởng: Đất còn rộng, trời còn cao, Cụ hưởng thọ lâu dài dìu dắt quốc dân tiến tới hòa bình thống nhất.
Nào ngờ: Núi cũng mòn, sông cũng lở, Cụ bị cơn yếu mệt xa lìa trần thế vội về cùng Các Mác, Lê-nin
 Trời còn nước non vẫn còn, muôn kỷ lưu truyền sự nghiệp
Cụ mất tinh thần không mất, nghìn năm ghi tạc công danh.
Chúng tôi!
Vâng lời di chúc: ra sức đấu tranh, một lòng đoàn kết, một dạ trung thành, luyện rèn tâm trí, chăm chỉ học hành
Thực hiện:
Kiệm, cần, liêm khiết, chính trực, công bình
Trung với nước, hiếu với dân, khó khăn khắc phục
Thắng không kiêu, bại không nản, nhiệm vụ hoàn thành.
Không có gì quý hơn độc lập tự do, lòng luôn ghi nhớ!
Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, dạ những đinh ninh!
Ba mốt triệu đồng bào Bắc Nam xum họp!
Bốn nghìn năm lịch sử đất nước quang vinh!
Lòng son nhớ đức nghìn thu, xin thấu đạt linh hồn nơi chín suối!
Giấy trắng tỏ tình mấy chữ, nguyện tạc ghi đạo nghĩa ba sinh!!!